Virus biến đổi gen tiêu diệt tế bào ung thư
Virus thường được xem là tác nhân gây bệnh. Nhưng lần đầu tiên, các nhà khoa đã đưa ra thị trường Mỹ loại thuốc giúp ngăn chặn ung thư, bước phát triển báo trước một thời đại mới của liệu pháp điều trị ung thư bằng virus.
Được chấp thuận bởi Cục quản lý Dược và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) vào ngày 27/10/2015 sau thành công của thử nghiệm lâm sàng pha 3 – dự án nghiên cứu đa trung tâm có tên viết tắt là OPTIM. Thế hệ thuốc mới này có tên thương mại là IMLYGIC và tên biệt dược là Talimogene Laherparepvec (T-Vec) được phát triển bởi công ty BioVex (được gã khổng lồ công nghệ sinh học Amgen mua lại trong một thỏa thuận trị giá 1 tỷ đô la Mỹ).
Bác sỹ Sean E. Harper (phó chủ tịch điều hành phòng Nghiên cứu và phát triển tại Amgen) chia sẻ “Liệu pháp miễn dịch là một lĩnh vực thú vị cho nghiên cứu ung thư. Hiện tại chúng tôi đang nghiên cứu kết hợp liệu pháp này với liệu pháp miễn dịch hiện hành trong điều trị các khối u ác tính tiến triển và khối u rắn khác.”
“Khối u ác tính tiến triển vẫn là bệnh phức tạp, khó điều trị, đòi hỏi phải sử dụng một số phương pháp điều trị kết hợp” bác sỹ Howard L. Kaufman (nhà nghiên cứu chính trong dự án OPTIM, phó chủ tịch Hiệp hội liệu pháp miễn dịch ung thư) chia sẻ. “Đó là liệu pháp virus tiêu u, IMLYGIC có cách tiếp cận độc đáo và cung cấp một lựa chọn cho điều trị bệnh nhân và phù hợp với bệnh không thể phẫu thuật cắt nhỏ (unresectable) tái phát sau phẫu thuật lần đầu.”
“Đây là thành quả to lớn cho toàn lĩnh vực và bệnh nhân ung thư” John Bell (một nhà khoa học gạo cội tại Viện nghiên cứu bệnh viện Ottawa, Canada) chia sẻ. “Lĩnh vực này đang bùng nổ và đây sẽ là chiến lược hiệu quả mà chuyên khoa ung thư sử dụng.”
IMLYGIC thuộc nhóm liệu pháp virus kích thích miễn dịch, nó có thể thay đổi cách thức điều trị và giám sát ung thư. Ví dụ như, một dạng virus bại liệt biến đổi gen được thử nghiệm trên bệnh nhân u não, trong khi một dạng khác dựa trên virus cảm lạnh thông thường hiện đang được thử nghiệm ở những bệnh nhân ung thư bàng quang.
“Tôi nghĩ rằng chúng ta đang ở trên đỉnh cao về khả năng chữa trị cho bệnh nhân bằng những virus này và các liệu pháp miễn dịch khác,” bác sỹ Howard Kaufman (chỉ huy nhóm phẫu thuật Viện ung thư Rutger ở New Jersey) phát biểu.
Hình mô tả cơ chế hoạt động của T-Vec (IMLYGIC)
IMLYGIC được dựa trên dạng virus đơn hình herpes (HSV), loại virus phổ biến gây bệnh lở miệng. Nó được biến đổi gen để chỉ sao chép trong những tế bào khối u, đồng thời sản xuất ra loại protein hoạt hóa tế bào T, loại tế bào chuyên biệt của hệ thống miễn dịch làm nhiệm vụ tìm và diệt tác nhân lạ. Các tế bào T nhận những tín hiệu phân tử từ tế bào mô ác tính và săn chúng trước khi tìm tế bào khối u di căn sang những nơi khác trong cơ thể.
“Việc đó đánh thức hệ thống miễn dịch và nói ‘Này! Nhiễm trùng đang hoạt động ở đây, hãy đến kiểm tra đi!’” bác sỹ Antomia Chiocca (chủ tịch khoa thần kinh học tại Brigham và Bệnh viện phụ nữ) cho biết.
| Thông tin về dự án OPTIM
Việc chấp thuận IMLYGIC được dựa trên dữ liệu từ dự án OPTIM là một nghiên cứu đa trung tâm thử nghiệm lâm sàng pha 3, nghiên cứu này so sánh IMLYGIC với GM-CSF trong bệnh nhân u ác tính tiến triển (giai đoạn III hoặc IV) không phải phẫu thuật cắt bỏ khối u. Tiêu chí chính của nghiên cứu là tỷ lệ lui bệnh dài hạn (DRR) được xác định là phần trăm bệnh nhân lui bệnh hoàn toàn (CR) hoặc lui bệnh một phần (PR) được duy trì liên tục trong ít nhất sáu tháng. OPTIM nghiên cứu trên 436 bệnh nhân. Trong nghiên cứu này, 16% bệnh nhân điều trị với IMLYGIC đạt được lui bệnh dài hạn so với 2,1% bệnh nhân điều trị bằng GM-CSF. Trong số những bệnh nhân lui bệnh dài hạn, 21,9% lui bệnh hoàn toàn dài hạn và 70,8% bệnh nhân lui bệnh một phần dài hạn. Trong nghiên cứu này, thời gian trung bình đáp ứng là 4,1 tháng ở bệnh nhân điều trị IMLYGIC. Các phản ứng phụ thường gặp nhất khi điều trị IMLYGIC là mệt mỏi, ớn lạnh, sốt, buồn nôn và đau tại chỗ tiêm. Hầu hết các phản ứng phụ được báo cáo là nhẹ haytrung bình và thường được giải quyết trong vòng 72 giờ. |
Tài liệu tham khảo:
- Robert H.I. Andtbacka, Howard L. Kaufman (2015), “Talimogene Laherparepvec Improves Durable Response Rate in Patients With Advanced Melanoma”, J Clin Oncol 33.
- http://www.statnews.com/2015/10/27/fda-approves-cancer-treatment-that-uses-virus-to-attack-tumors/
- https://www.amgen.com/media/news-releases/2015/10/fda-approves-IMLYGIC- limogene-laherparepvec-as-first-oncolytic-viral-therapy-in-the-us/
Dịch giả Trần Tuấn Anh
