Liệu pháp tế bào CAR-T là gì?
Liệu pháp tế bào T thụ thể kháng nguyên dạng khảm (CAR) là một phương pháp điều trị miễn dịch. Trong đó, các tế bào T được lấy từ máu của bệnh nhân, được sửa đổi trong phòng thí nghiệm nhằm mục đích cho phép các tế bào T xác định và tiêu diệt các tế bào ung thư. Các tế bào T được sửa đổi này sau đó được đưa ngược trở lại người bệnh.
Khi trở lại cơ thể bệnh nhân, các tế bào T đã được sửa đổi có thể phát hiện ra các tế bào ung thư và tiêu diệt ung thư bằng cách khai thác phản ứng miễn dịch của chính cơ thể.
Hiện nay, Singapore là quốc gia đầu tiên ở Đông Nam Á cung cấp điều trị.
Phương pháp này có thể điều trị những bệnh nào?
Liệu pháp tế bào CAR-T đặc biệt hiệu quả đối với những bệnh nhân được chẩn đoán mắc các loại bệnh bạch cầu lympho cấp tính (ALL) tái phát độ ác tính cao và u lympho non-Hodgkin tái phát như u lympho tế bào B lớn lan tỏa (DLBCL). Với người bệnh đã áp dụng ít nhất hai phác đồ điều trị trước đó nhưng không mang lại kết quả mong muốn, liệu pháp này đã có những tác dụng bất ngờ.
Bệnh nhân nào áp dụng được liệu pháp tế bào CAR-T?
Các nhóm bệnh nhân có thể điều trị liệu pháp tế bào CAR-T bao gồm:
Bệnh nhân nhi và thanh niên từ 2 đến 25 tuổi mắc bệnh bạch cầu lympho cấp tế bào B (ALL) kháng thuốc và tái phát sau đó hoặc sau khi ghép tế bào gốc.
Người lớn mắc u lympho tế bào B lớn lan tỏa (DLBCL) không đáp ứng ít nhất hai phương pháp điều trị tiêu chuẩn.
Sau Mỹ và Châu Âu, Australia là nước mới đây chấp nhận đưa liệu pháp CAR-T để áp dụng điều trị ung thư máu.
CAR-T được các nhà khoa học trên thế giới đánh giá là liệu pháp mang tính cách mạng, sử dụng tế bào miễn dịch của chính bệnh nhân để diệt trừ ung thư.
Để hiểu rõ hơn về liệu pháp miễn dịch tế bào CAR-T, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Phạm Cẩm Phương, Phó Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu (Bệnh viện Bạch Mai).
PV: Thưa PGS.TS Cẩm Phương mới đây, tại Australia đã chấp nhận liệu pháp miễn dịch CAR-T giúp điều trị ung thư máu. Vậy liệu pháp miễn dịch CAR-T, thực chất là gì? Cơ chế tiêu diệt ung thư bằng cách nào?
PGS.TS Phạm Cẩm Phương: Phương pháp điều trị miễn dịch mới CAR-T được viết tắt từ (Chimeric Antigen Receptor T-cell), hay còn được gọi là tế bào lympho T chứa receptor (thụ thể), kháng nguyên, dạng khảm.
Thụ thể là một phân tử protein nằm trên màng hay trong tế bào, nhận tín hiệu hoá học từ bên ngoài vào trong tế bào, tương tự vai trò “cánh tay” hay “đôi mắt” của tế bào lympho T.
Kháng nguyên là một phân tử kích thích đáp ứng miễn dịch của cơ thể.
Dạng khảm là dạng được lai từ ít nhất 2 cá thể khác nhau.
