Nghiên cứu mới phát hiện khả năng trị ung thư từ một loại thuốc tẩy giun

Trong nghiên cứu mới vừa công bố trên tạp chí y khoa Journal of Clinical Investigation, các nhà khoa học đã phát hiện một loại thuốc điều trị giun kim có thể ngăn chặn và đảo ngược sự phát triển của một dạng ung thư da.

Ung thư biểu mô tế bào Merkel là một loại ung thư hiếm gặp nhưng phát triển nhanh, có khả năng gây tử vong cao gấp 3 – 5 lần so với u hắc tố. Tỷ lệ đáp ứng với các liệu pháp hiện tại – phẫu thuật, xạ trị và liệu pháp miễn dịch – còn hạn chế, vì vậy cần có liệu pháp hiệu quả và có thể áp dụng rộng rãi.

Phát hiện hoạt chất có khả năng ức chế tế bào ung thư

Tác giả nghiên cứu chính, phó giáo sư, tiến sĩ Megha Padi, tại Trung tâm Ung thư Đại học Arizona (Mỹ), cho biết: Tỷ lệ ung thư biểu mô tế bào Merkel đang gia tăng. Mặc dù đây là loại ung thư hiếm gặp, theo trang tin y khoa News Medical.

Pyrvinium pamoate (Pamoxan) – loại thuốc được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) phê duyệt để điều trị giun kim, được các nhà nghiên cứu từ Trường Y Đại học Arizona phối hợp với các nhà khoa học từ Hệ thống bệnh viện VA Nam Arizona, Trường Y khoa Harvard và Viện Ung thư Dana-Farber (Mỹ), chọn thử nghiệm sau khi xác định một trong những con đường thúc đẩy quá trình chuyển đổi của các tế bào bình thường thành ung thư biểu mô tế bào Merkel. Kết quả đã phát hiện Pyrvinium pamoate là chất ức chế con đường này, theo News Medical.

Các nhà nghiên cứu nhận thấy hoạt chất pyrvinium pamoate có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư và đảo ngược các tác động của ung thư trong các mô hình ung thư biểu mô tế bào Merkel trong phòng thí nghiệm. Đồng thời, hoạt chất này cũng làm giảm sự phát triển của khối u trong các mô hình ung thư biểu mô tế bào Merkel trên chuột.

Tiến sĩ Padi đưa ra giả thuyết: Lý do thuốc chống ký sinh trùng có thể có hiệu quả chống lại ung thư là do khối u hơi giống ký sinh trùng trong cơ thể. Ký sinh trùng và khối u phát triển bằng cách sử dụng các nguồn dinh dưỡng từ vật chủ để nuôi sống chúng và sinh sôi nảy nở. 

Các tác giả cho biết cần nghiên cứu thêm để tối ưu hóa các phác đồ điều trị nhằm phát triển pyrvinium pamoate thành loại thuốc điều trị ung thư biểu mô tế bào Merkel. Hơn nữa, loại thuốc này cũng được chứng minh là có tiềm năng chống khối u của nhiều loại ung thư, bao gồm: Ung thư vú, đại tràng, tuyến tụy và ung thư bàng quang.

Pyrvinium pamoate là một hợp chất thuộc nhóm dẫn xuất quinoline, thường được sử dụng như một loại thuốc chống giun sán (anthelmintic). Dưới đây là thông tin chi tiết về chất này:

🧪 Pyrvinium pamoate là gì?

• Là một loại thuốc chống giun, đặc biệt hiệu quả đối với giun kim (Enterobius vermicularis).
• Ở dạng muối pamoate, nó giúp thuốc không hấp thụ nhiều vào cơ thể, mà chủ yếu hoạt động tại đường ruột — nơi ký sinh trùng cư trú.

💊 Pyrvinium pamoate có trong thuốc nào?

• Một số tên thương mại phổ biến (tùy theo quốc gia) bao gồm:
  • Povan
  • Vanquin
  • Một số thuốc generic khác chứa hoạt chất này dưới dạng viên hoặc hỗn dịch uống.

⚙️ Tác dụng của Pyrvinium pamoate:

• Cơ chế chính: Làm tê liệt giun, khiến chúng không bám được vào niêm mạc ruột và bị đào thải ra ngoài theo phân.
• Chỉ định:
  • Chủ yếu để điều trị nhiễm giun kim.
  • Có nghiên cứu thử nghiệm cho thấy nó có thể có tiềm năng ức chế một số loại ung thư (đặc biệt là tế bào ung thư phụ thuộc vào con đường Wnt), nhưng chưa được dùng chính thức trong điều trị ung thư.

🛑 Lưu ý khi sử dụng:

• Không nên dùng cho trẻ dưới 3 tháng tuổi nếu không có chỉ định từ bác sĩ.
• Có thể gây ra tác dụng phụ như:
  • Buồn nôn, nôn
  • Đỏ phân (do màu thuốc)
  • Kích ứng tiêu hóa nhẹ

Nếu bạn định sử dụng loại thuốc này hoặc đang tìm hiểu để điều trị một tình trạng cụ thể, mình có thể tra thêm tên thuốc cụ thể tại Việt Nam hoặc hướng dẫn sử dụng đúng cách. Bạn cần dùng cho người lớn hay trẻ em?

Câu hỏi của bạn rất hay và mang tính chuyên sâu — Pyrvinium pamoate đúng là một hoạt chất thú vị không chỉ trong điều trị giun mà còn đang thu hút sự chú ý trong nghiên cứu điều trị ung thư. Dưới đây là giải thích chi tiết, rõ ràng:

🧬 1. Cơ chế ức chế ung thư của Pyrvinium pamoate

✴️ Cơ chế chính (theo các nghiên cứu gần đây):

• Pyrvinium pamoate được chứng minh là ức chế con đường tín hiệu Wnt/β-catenin, một con đường thường bị hoạt hóa bất thường trong các loại ung thư như:
  • Ung thư đại trực tràng
  • Ung thư vú
  • Ung thư tụy
• Ngoài ra, nó còn:
  • Ức chế hoạt động ty thể của tế bào ung thư bằng cách làm giảm chức năng chuỗi chuyền điện tử (đặc biệt là Complex II).
  • Làm giảm mức năng lượng (ATP) trong tế bào ung thư → gây stress năng lượng, dẫn đến chết tế bào ung thư, đặc biệt là các tế bào có khả năng chống thuốc cao hoặc tế bào gốc ung thư.

👉 Điều đáng chú ý là: Pyrvinium pamoate không ảnh hưởng mạnh đến tế bào bình thường, điều này khiến nó trở thành ứng viên tiềm năng cho điều trị ung thư chọn lọc.

🎯 2. Pyrvinium pamoate có tác dụng với loại ung thư nào?

Các nghiên cứu tiền lâm sàng (chủ yếu trên chuột và dòng tế bào) cho thấy hiệu quả tiềm năng với:

Tuy nhiên: chưa có thuốc chứa pyrvinium được phê duyệt cho điều trị ung thư ở người (chỉ trong nghiên cứu tiền lâm sàng hoặc thử nghiệm pha đầu).

💊 3. Có thuốc nào ngoài thuốc tẩy giun chứa Pyrvinium pamoate không?

• Trên thị trường hiện nay, không có thuốc thương mại nào chứa pyrvinium được phê duyệt cho điều trị ung thư.
• Dạng sử dụng hiện tại:
  • Uống (viên hoặc hỗn dịch): dùng để điều trị giun.
  • Dạng nghiên cứu:
    • Dạng tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm trực tiếp vào khối u (trong mô hình động vật).
    • Dạng nano (liposome, micelle) để tăng hấp thu và tính chọn lọc đến khối u.

📏 4. Liều lượng tối đa và ngưỡng an toàn

Trong điều trị giun kim:

• Người lớn: 5 mg/kg (dùng một lần duy nhất)
• Trẻ em: 5 mg/kg (giống người lớn, nhưng cần lưu ý theo cân nặng và tuổi)

Tác dụng phụ liều cao (trong nghiên cứu):

• Rối loạn tiêu hóa (nôn, đau bụng)
• Ở liều rất cao: có thể gây độc gan và ảnh hưởng lên máu trong nghiên cứu trên động vật

🔬 Liều dùng trong nghiên cứu ung thư: Vẫn đang được khảo sát, chưa có mức “tối đa an toàn” được chuẩn hóa cho người. Phần lớn các nghiên cứu đều dùng liều thấp hơn nhiều so với mức gây độc.

🧠 Tóm tắt nhanh:

Nếu bạn đang tìm hiểu với mục đích nghiên cứu chuyên sâu hoặc lâm sàng, mình có thể hỗ trợ thêm tài liệu hoặc các bài nghiên cứu mới nhất. Bạn cần thông tin ở mức học thuật hay ứng dụng thực tế lâm sàng?